دیپارتمنت جغرافیا

دیپارتمنت جغرافیا در زمستان سال 1392در چوکات پوهنحی علوم اجتماعی، پوهنتون هرات ایجاد گردیده که در بهار سال 1393 رسماً شروع به فعالیت نمود. این دیپارتمنت در کنار دیپارتمنت­های جامعه­شناسی و تاریخ شروع به فعالیت نموده و هم­اکنون فعال می­باشد و در سال 1396 اولین دوره محصلان این بخش فارغ گردیده­اند. این دیپارتمنت تا سال  1401به تعداد 337 تن از محصلان دختر و پسر را فارغ داده و هم­اکنون مصدر خدمت به جامعه افغانی خود می­باشند.

نقش دیپارتمنت در جامعه 

در دنیا، علوم زیادی وجود دارد که بعضی به مطالعه محیط و بعضی به مطالعه انسان می­پردازد اما تنها علمی که روابط متقابل انسان و محیط را مورد مطالعه قرار می­دهد علم جغرافیا است که موضوعات طبیعی و بشری در آن رابطه ناگسستنی با هم دارند که شناخت و درک آن­ها برای بهبود زنده­گی بشر روی این کره خاکی ضروری می­باشد. این دیپارتمنت در جامعه افغانستان هم نقش اساسی را ایفا می­کند. در بخش­های شهر سازی، ترانسپورت، حوادث طبیعی، محیط زیست، شاروالی و انکشاف دهات نیاز شدید به متخصصان جغرافیا بوده و هم­چنان تحقیقاتی که در این دیپارتمنت صورت می­گیرد به مشکلات و نیازمندی­های جامعه مربوط می­باشد که از این طریق نقش اصلی شان­را روشن­تر می­سازد.

چشم انداز

جغرافيا آن قسمت از دانش بشري است  كه از مشخصات مناطق و نواحي مختلف زمين و پراكنده­گي پديده­هاي گوناگون سطح زمين اعم از طبيعي و انساني و بالآخره از روابط انسان و محيط كه خود باعث بوجود آمدن پديده­هاي انساني است بحث می­کند. پدیده­های بشری و طبیعی در جهان پدیده­های مرتبط به هم بوده که بررسی و شناخت آن­ها در بهبود حیات روی زمین الزامی شمرده شده و دیپارتمت جغرافیا از طریق تحقیق و تربیه پژوهشگران و متخصصان جغرافیا برای سکتورهای دولتی و خصوصی در این خصوص رسالت­مند می­باشد.

دیدگاه

 دیپارتمنت جغرافیا می‌خواهد با ارائه دانش نظری و عملی و استفاده از تکنالوژی‌های نوین مانند GIS و RS محصلان را به دانش تخصصی جغرافیای طبیعی و انسانی، مدیریت منابع، برنامه‌ریزی شهری و روستایی و تحلیل تغییرات اقلیمی تربیت کند و از این طریق سعی دارد جایگاه برتر خود را در سطح کشور تثبیت نماید.

ماموریت

دیپارتمنت جغرافیا از طریق راه اندازی برنامه‌های درسی غنی، ارائه کنفرانس­ها، استفاده از تکنالوژی‌های نوین و ایجاد محیط یادگیری پویا و سالم زمینة را برای محصلان کشور آماده می­سازد تا دانش تخصصی در زمینة جغرافیا کسب نمایند و از این طریق مصدر خدمت به کشور گردند.

اهداف

اهداف آموزش جغرافيا

      جغرافيا و آموزش آن اهداف والايی دارد که بر نگرش ما به جهان تأثير می­گذارد. از جمله می­توان به چند مورد از اين اهداف اشاره نمود:

1. پرورش روحيۀ قدردانی و سپاس­گزاری از مواهب الهی: آموزش جغرافيا از طريق کمک به درک و فهم محيط طبيعی، شناخت وحدت و يکپارچه­گی عناصر طبيعی و اجزای آن و تنوع محيطی به عنوان جلوه­ای از عظمت آفرينش خداوند می­تواند در پرورش روحيه سپاس­گزاری از خداوند و احساس مسئوليت در برابر نعمت­های بی­پايان خداوند انسان را ياری کند.
2. تقويت احساس تعلق به کشور و هويت ملی: هويت امری چند بُعدی است و يکی از ابعاد آن، هويّت جغرافيايی است. جغرافيا، از طريق شناخت و درک مکان زندگی، پرورش احساس تعلّق و مسئوليت نسبت به مکان زندگی با شناخت منابع و قابليت­های کشوری که در آن زندگی می­کنيم، حسّ ميهن دوستی و علاقه به وطن را در دانش آموزان تقويت می کند.
3.  درک لزوم حفاظت و بهره­برداری عاقلانه و مطلوب از محيط: آموزش جغرافيا با فراهم کردن درک روابط انسان و محيط و تأثيرات متقابل اين دو بر يک­ديگر، نوع بهره­برداری انسان را از زمين مورد توجه قرار می­دهد و راه­های حفظ و نگهداری منابع و بهره­برداری صحيح از آن­ها را معرفی می­کند.
4. - شناخت جغرافيای جهان به عنوان خانۀ بزرگ: جهان امروز، جهانی به هم پيوسته است که با توسعه فنّآوری­های جديد و وسايل ارتباطی، پيوستگی آن، روز به روز بيش­تر می­شود. اگر در يک روستا يا شهر، اختراع و اکتشافی صورت گيرد، بر ساير نقاط جهان نيز  هر چند جزئی و اندک  تأثير خواهد گذاشت. هم­چنين، اگر در گوشه­ای از جهان، تحوّل فکری يا نوآوری­ای روی دهد، در کشورها، شهرها و حتی روستاهای دوردست تأثير آن را می­توان ملاحظه کرد. بنابراين، آگاهی و شناخت کشورهای جهان در ابعاد گوناگون، ضروری به نظر می­رسد.
5.  تقويت مهارت­های زندگی فردی و اجتماعی: در مطالعات جغرافيايی ما نيازمند جمع­آوری اطلاعات، تفسير و ارزيابی داده­ها، تصميم­گيری و حلّ مسئله ايم. شناخت و کاربرد منابع اطلاعاتی، مانند کره، جغرافيايی، عکس­ها و تصاوير، مهارت­های مربوط به کاربرد نقشه، جهت يابی، استفاده از نقشه، راه­نمای خيابان­ها، جاده­ها، مناطق توريستی، برقراری ارتباط با انواع مؤسسات و سازمان­های داخلی و بين­المللی موجب ارتقای مهارت­های فردی و اجتماعی افراد می­شود.

نتيجه آن­که آموزش­های جغرافيايی به دنبال کسب سواد جغرافيايی است که در آن، افراد به درک و فهمی از جغرافيا دست يابند که در زندگی شان مؤثر و سودمند باشد.

اهداف علمی

1. ارتقاع بخشیدن سویه تحصیلی اساتید به مقاطع ماستری و داکتر.
2. ارتباطات اکادمیک با نهادهای هم­خوان مانند دیپارتمنت جغرافیای پوهنحی زمین­شناسی کابل و سایر ولایات و ریاست شهر سازی، شهرداری، کادستر، آمریت اطلاعات و فرهنگ، آمریت گردشگری برقرار نماید.
3. تخصصی سازی دیپارتمنت جغرافیا به دوبخش بشری و طبیعی
4. اشتراک در کنفرانس­های آکادمیک و ارایه کنفرانس­های علمی.
5. انجام تحقیقات و تهیه نقشه­های علمی و کاربردی در عرصه­های مواصلات، اقلیمی و هایدرولوجی.
6. استفاده از روش­های عملی و کاربردی در عرصه­های آموزشی.
7. ایجاد ویب سایت­های علمی و تحقیقی جهت شناخت و کاربرد جغرافیا به هم­کاری پوهنتون هرات.
8. تربیه متخصصین ورزیده و مسلکی در رشته جغرافیا 
9. برقراری ارتباط علمی با مراکز معتبر ملی و بین­المللی:
10. تقویت و تخصص سازی رشته­های کاربردی علم جغرافیا؛

اهداف آموزش جغرافیا در زمینه مهارتی

• گسترش توانایی انجام تحقیق جغرافیایی و سنجش از دور (RS)؛
• گسترش مهارت­های مربوط به استفاده از وسایل و ابزار جغرافیایی (GIS – GPS)؛
• توانایی انجام تحلیل­های هایدروگرافی با استفاده از فنون سیستم اطلاعات جغرافیایی؛
• توانایی تدریس مضامین جغرافیا در نهادهای تحصیلی؛
• توانایی برخورد متناسب با مخاطرات طبیعی؛
• توانایی به کارگیری دانش جغرافیا در زندگی فردی و اجتماعی؛
• توانایی تصمیم­گیری در زمینه­ی حل مسایل و مشکلات جغرافیایی

اساتید دیپارتمنت جغرافیا:

این دیپارتمنت دارای 4 عضو یا کادر علمی می­باشد که در جدول ذیل مشخصات آن­ها کاملاٌ درج گردیده است.

شماره	اسم	تخلص	رتبه	درجه تحصیل	وظیفه
1	مرتضی	رسولی	پوهنیار	ماستر	آمر دیپارتمنت
2	محمد ناصر	محمدی	پوهنیار	ماستر	رئیس پوهنحی
3	فاطمه	هراتی	پوهنیار	ماستر	استاد
4	محمد	محمدی	عبدالسلام	لیسانس	استاد
5	عاطفه	درویشی	نامزدپوهنیار	لیسانس	استاد

طول دوره و شکل نظام

طول دوره لیسانس جغرافیا چهار سال تحصیلی است و پیش­برد دروس بر اساس نظام کریدیت معیاری وزارت تحصیلات عالی افغانستان تنظیم شده است. تعداد کریدیت­های درسی دوره لیسانس رشته جغرافیه شامل 163 کریدیت با افزایش تعداد کریدت­های ثقافت اسلامی می­باشد:

نوعیت مضامین	اختصاصی	اساسی	عمومی	اختیاری	مجموع
فیصدی	62.5	8.5	27	2	۱۰۰

جدول مضامین سمستر­وار رشتۀ جغرافیا

برنامۀ درسی دیپارتمنت جغرافیا به ترتیب ضرورت و مناسبت مضمون در سمسترهای هشت­گانه تنظیم شده است و انتظار می­رود که به صورت زیر تطبیق گردد.

مضامین سمستر اول دیپارتمنت جغرافیا

شماره	مضمون	نوعیت مضمون	تعداد کریدت
۱	استرانومی	اختصاصی	۲
۲	ریاضی	اساسی	2
۳	کیمیا	اساسی	۲
۴	فزیک	اساسی	۲
۵	انگلیسی (۱)	عمومی	۲
۶	تاریخ معاصر	عمومی	۲
۷	ثقافت اسلامی (۱)	عمومی	3
۸	نگارش علمی (مقدمه عمومی)	اختصاصی	۲
9	مبادی جغرافیا	اساسی	2
10	جغرافیای فزیکی عمومی (مقدمه)	اختصاصی	۲
مجموع کریدت­ها			21

مضامین سمستر دوم دیپارتمنت جغرافیا

شماره	مضمون	نوعیت مضمون	تعداد کریدت
۱	انگلیسی 2	عمومی	2
۲	ثقافت	عمومی	4
۳	جغرافیای بشری عمومی(مقدمه)	اختصاصی	2
۴	جیولوجی عمومی(مقدمه)	اساسی	4
۵	میترولوجی و اقلیم شناسی	اساسی	4
۶	میتود­های کمی و کیفی در جغرافیا	اختصاصی	2
۷	محیط زیست	اختصاصی	2
مجموع کریدت­ها			20

مضامین سمستر سوم دیپارتمنت جغرافیا

شماره	مضمون	نوعیت مضمون	تعداد کریدت
۱	انگلیسی(3)	عمومی	2
۲	ثقافت اسلامی(3)	عمومی	4
۳	کمپیوتر	عمومی	2
۴	کارتوگرافی(1)	اختصاصی	3
۵	جغرافیای فزیکی مناطق طبیعی جهان	اختصاصی	2
۶	جغرافیای بشری(اجتماع و فرهنگ­ها)	اختصاصی	2
۷	جغرافیای فزیکی افغانستان	اختصاصی	4
۸	جغرافیای توریزم	اختصاصی	2
مجموع کریدت­ها			21

مضامین سمستر چهارم دیپارتمنت جغرافیا

شماره	مضمون	نوعیت مضمون	تعداد کریدت
۱	انگلیسی(4)	عمومی	2
۲	ثقافت اسلامی(4)	عمومی	3
۳	کارتوگرافی(2)	اختصاصی	2
۴	جغرافیای اقتصادی جهان(1)	اختصاصی	4
۵	جغرافیای بشری افغانستان	اختصاصی	4
۶	جغرافیای روستایی	اختصاصی	2
۷	جغرافیای حیاتی	اختصاصی	2
8	انتقال ظرفیت و انکشاف پایدار	اختصاصی	2
مجموع کریدت­ها			21

مضامین سمستر پنجم دیپارتمنت جغرافیا

شماره	مضمون	نوعیت مضمون	تعداد کریدت
۱	ثقافت اسلامی(5)	عمومی	4
۲	جغرافیای اقتصادی افغانستان(2)	اختصاصی	4
۳	جغرافیای منطقوی آسیا و اقیانوسیه	اختصاصی	4
۴	جیودیزی(کارتوگرافی تطبیقی)	اختصاصی	2
۵	سیستم اطلاعات جغرافیایی(1) GIS	اختصاصی	4
۶	جغرافیای شهری	اختصاصی	2
مجموع کریدت­ها			20

مضامین سمستر ششم دیپارتمنت جغرافیا

شماره	مضمون	نوعیت مضمون	تعداد کریدت
۱	ثقافت اسلامی(6)	عمومی	2
۲	جیومورفولوجی	اختصاصی	4
۳	سیستم اطلاعات جغرافیای (2) GIS	اختصاصی	4
۴	فلسفه جغرافیا	اختصاصی	3
۵	جغرافیای منطقوی آفریقا	اختصاصی	4
۶	جغرافیای ترانسپورت	اختصاصی	2
۷	جغرافیای تحلیلی	اختیاری	2
مجموع کریدت­ها			21

مضامین سمستر هفتم  دیپارتمنت جغرافیا

شماره	مضمون	نوعیت مضمون	تعداد کریدت
۱	ثقافت اسلامی(7)	عمومی	2
۲	جغرافیای خاک	اختصاصی	2
۳	اقلیم و هایدرولوجی	اختصاصی	3
۴	جغرافیای سیاسی و جیوپولیتیک جهان	اختصاصی	4
۵	جغرافیای منطقوی اروپا	اختصاصی	4
۶	جغرافیای تاریخی افغانستان با آسیای مرکزی و جنوبی	اختصاصی	2
۷	مونوگراف(1)	عمومی	2
مجموع کریدت­ها			19

مضامین سمستر هشتم دیپارتمنت جغرافیا

شماره	مضمون	نوعیت مضمون	تعداد کریدت
۱	ثقافت اسلامی(8)	عمومی	2
۲	جغرافیای نفوس	اختصاصی	2
۳	خطرات و آفات طبیعی	اختصاصی	2
۴	اتمسفیر، بایوسفیر، جیوسفیر	اختصاصی	2
۵	جغرافیای منطقوی آمریکا	اختصاصی	3
6	جغرافیای اقتصادی و سیاسی افغانستان و کشور­های همسایه	اختصاصی	3
7	مونوگراف(2)	عمومی	3
مجموع کریدت­ها			17