دیپارتمنت جامعه­ شناسی در سال 1392 پیشنهاد ارتقای این دیپارتمنت به پوهنځی علوم اجتماعی را به تاریخ 28/7/1392 به شورای علمی پوهنځی ادبیات و علوم بشری و از آن طریق به شورای علمی پوهنتون هرات فرستاد تا به مقام وزارت تحصیلات عالی فرستاده شود که خوشبختانه مورد قبول وزارت تحصیلات عالی قرار گرفت. در سال 1392، وزارت تحصیلات عالی، تأسیس دو پوهنځی جدید نزدیک به هم (پوهنځی جامعه ­شناسی با دو دیپارتمنت جامعه ­شناسی و باستان ­شناسی و پوهنځی علوم اجتماعی با چهار دیپارتمنت جغرافیه، تاریخ، تعلیمات دینی و تربیت بدنی) را در پوهنتون هرات منظور نموده بود. با درنظرداشت واقعیت ­های علمی و نزدیکی این دو رشته و با پیروی از الگوی پوهنتون های دیگر کشور و جهان، تصمیم بر آن شد تا دیپارتمنت جامعه ­شناسی از سال 1393 در چوکات پوهنحی جدیدالتأسیس علوم اجتماعی درکنار رشته­ های تاریخ، جغرافیه و تربیت بدنی قرار گیرد. بر اساس صلاحدید دوبارۀ ریاست پوهنتون هرات و تأیید مقام وزارت تحصیلات عالی، و مکتوب شماره 356/461 مؤرخ 2/8/1392 ریاست انسجام امور اکادمیک وزارت تحصیلات عالی، دیپارتمنت جامعه­ شناسی پوهنځی ادبیات و علوم بشری با دیپارتمنت­ های تازه ­تأسیس تاریخ و جغرافیا زیر یک چتر (پوهنځی جدیدالتأسیس علوم اجتماعی) را در چوکات پوهنتون هرات شکل دادند.

ویب­سایت

       دیپارتمنت جامعه ­شناسی دارای صفحۀ ویب­ سایتی به نام «جامعۀ باز» برای نشر مقالات و پژوهشهای محصلان و استادان و نیز معرفی دیپارتمنت و رشتۀ جامعه ­شناسی به علاقه ­مندان این رشته در فضای مجازی است. به علاوۀ نشر تحقیقات استادان و محصلان جامعه ­شناسی، ویب­سایت جامعۀ باز دارای مطالب و مقالات متعددی در زمینه­ های مختلف جامعه ­شناسی است که محصلان و علاقه ­مندان این رشته میتوانند از آن استفاده نمایند. آدرس ویب­سایت دیپارتمنت جامعه ­شناسی به صورت زیر است که قرار است در آیندۀ نزدیک توسعه یابد.   www.sociologyherat.com

اهداف آموزشی

دیپارتمنت جامعه­ شناسی پوهنتون هرات، حصول اهداف زیر را در سر لوحۀ فعالیت­ های مستمر خود قرار می­دهد:

• آموزش و تربیت نیروی انسانی ماهر در حوزه جامعه ­شناسی.
• کمک به فهم مسایل اجتماعی افغانستان و شناخت علل آن.
• تربیت کارشناسان برای شناخت مسایل اجتماعی و برنامه ­ریزی های اجتماعی و توسعه­وی.
• تربیت کارشناسان برای انجام مطالعات برنامه ­ریزی اجتماعی.
• تربیت کارشناس برای انجام تحقیقات اجتماعی در حوزه ­های مختلف جامعه ­شناسی.
• تربیت پژوهشگران اجتماعی برای سازمان­ های دولتی و خصوصی (که از این طریق به فرایند. توسعه­ ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افغانستان کمک میکند).
• تربیت معلم علوم اجتماعی برای رفع نیاز معارف افغانستان.
• و ترویج بیشتر رشته­ ی جامعه ­شناسی در افغانستان.

محتوای آموزشی

 در طول یک دوره چهارساله تحصیلی لیسانس جامعه شناسی، به 144 کریدت درسی حداقل معیار سپری نمودن دوره قرار داده شده است که از آن جمله بیش از 50 درصد (53.77) را مضامین تخصصی در بر می­گیرد، حدود 20 درصد (20.13) را مضامین اساسی، و متباقی 30 درصد دیگر را مضامین عمومی، اختیاری و پایان نامه شامل می شود که این معیار ها بر اساس ماهیت و بایسته­های رشتۀ جامعه­ شناسی، واقعیت­ ها و نیازمندی­ های جامعۀ افغانستان و جهان امروزی، لایحۀ سیستم کریدت وزارت محترم تحصیلات عالی و دیگر اصول اکادمیک و قوانین و مقررات تحصیلات عالی کشور تنظیم شده است. طوری که بر اساس لایحۀ وزارت تحصیلات عالی در مورد سیستم کریدت مؤسسات تحصیلات عالی، حداقل کریدت­های دورۀ لیسانس را 136 کریدت تعیین نموده و همچنان مضامین دورۀ لیسانس را به بخش­ های چهارگانه و با فیصدی­ های زیر تقسیم کرده است:

1. مضامین تخصصی: (مضامین اصلی و ضروری رشته) حداقل 50 درصد کریدت های دورۀ لیسانس
2. مضامین اساسی: (که تهداب مضامین تخصصی را تشکیل داده و برای ورود به اصل رشته خواندن این مضامین اساسی و ضروری است) و حداکثر 30 درصد کریدت های دورۀ لیسانس
3. مضامین عمومی و پوهنتون ­شمول:که در همۀ رشته ­ها و مؤسسات تحصیلات عالی کشور تدریس میگردند و همراه مضامین اختیاری حدود 12 درصد کریدت های دورۀ لیسانس را به خود اختصاص میدهد. این مضامین عبارت اند از ثقافت اسلامی، تاریخ معاصر افغانستان، زبان خارجی، حفاظت محیط زیست و کمپیوتر.
4. مضامین اختیاری شامل مضامینی است که محصلان از میان چند گزینه انتخاب مینمایند و به نحوی مرتبط با رشتۀ شان است. این مضامین همراه مضامین پوهنتون ­شمول 12 درصد کریدت های دورۀ لیسانس را تشکیل میدهند.
5. پایان­نامه یا کارورزی و پروژه­های ساحوی: حدود 8 درصد از کریدت های این دوره را به خود اختصاص میدهد.

نصاب تحصیلی رشتۀ جامعه­شناسی، با در نظرداشت معیارهای ذکرشده در لایحۀ سیستم کریدت به شرح زیر تنظیم شده است.

مضامین تخصصی: در نصاب تحصیلی رشتۀ جامعه ­شناسی بیش از پنجاه درصد (56.54 %) کریدت­ها به مضامین تخصصی اختصاص داده شده است. مضامین تخصصی این رشته در دو بخش تقسیم شده است. تعداد 25 مضمون (71 کریدت یا 48.96 %) مضامین تخصصی اجباری است که محصلان این رشته در ظرف چهار سال یا هشت سمستر باید همۀ این مضامین را انتخاب نمایند و نمرۀ کامیابی بگیرند تا موفق به دریافت سند لیسانس جامعه ­شناسی گردند. به تعداد 5 مضمون (11 کریدت یا 7.58 %) مضامین تخصصی اختیاری اند که محصلان این رشته میتوانند از میان 10 مضمون (21 کریدیت) ارایه شده در این بخش، اختیار نمایند.

1. مضامین اجباری تخصصی شامل دو نوع مضامین است که بر اساس دو حوزۀ اصلی کاری فارغان جامعه ­شناسی تنظیم شده است. حوزۀ اول کارشناسی اجتماعی است که در آن برعلاوۀ مضامین اصلی تخصصی رشته مثل نظریه­های جامعه­ شناسی، مضامین تخصصی حوزه­های مختلف جامعه ­شناسی مثل جامعه ­شناسی شهری، روستایی، جنسیت، انحرافات اجتماعی، دین، خانواده، صنعتی، کار، سیاسی، قشربندی، جنبش های اجتماعی و... است که حدود 50 کریدت را به خود اختصاص داده است. بخش دوم مضامین تخصصی بر اساس حوزۀ کاری فارغان جامعه ­شناسی، به روش های تحقیق اختصاص داده شده است که در آن مضامینی مثل روشهای تحقیق مقدماتی1، روش تحقیق2 (کمی)، روش تحقیق (کیفی)3 و روش تحقیق4 (پیشرفته) و نیز کاربرد احصائیه در تحقیقات اجتماعی و کاربرد کمپیوتر (SPSS) در تحقیقات اجتماعی تدریس میگردد. از محصلان این رشته پس از گذراندن این مضامین انتظار میرود توانایی شناسایی، طراحی، راه ­اندازی و مدیریت پروژه­ های تحقیقی اجتماعی را داشته باشند و بتوانند داده ­های تحقیقات اجتماعی را با استفاده از روش های علمی جمع­ آوری نموده تحلیل کنند و گزارش تحقیق آن را تهیه نمایند.
2. مضامین اساسی: مضامین اساسی در نصاب تحصیلی دیپارتمنت جامعه­ شناسی شامل مضامینی است که گذراندن آنها برای ورود به اصل رشته ضروری بوده (مثل مبانی جامعه شناسی 1 و 2) و یا محصلان این رشته را با علوم مرتبط و نزدیک به جامعه شناسی آشنا میکند. مضامین اساسی بیشتر شامل مبانی علوم اجتماعی و انسانی چون مبانی جامعه ­شناسی، روان­شناسی عمومی، جمعیت ­شناسی، انسان­ شناسی، سیاست، اقتصاد، فلسفه و... است که آشنایی به مبانی و کلیات این علوم اجتماعی و انسانی برای محصلان رشتۀ جامعه ­شناسی اساسی و ضروری است. برخ دیگر مضامین بیشتر مضامین خادم اند که در خدمت اصل رشتۀ جامعه ­شناسی قرار دارند؛ مثلاً مضامین ریاضیات عمومی و احصائیۀ عمومی برای ورود به مضمون احصائیۀ در علوم اجتماعی و بعداً روش های تحقیق و کاربرد کمپیوتر در تحلیل های آماری ضروری است. مضامین اساسی رشتۀ جامعه ­شناسی تعداد 12 مضمون (27 کریدت یا 18.62 %) است.
3. مضامین عمومی یا پوهنتون ­شمول: این مضامین در لایحۀ سیستم کریدت مشخص شده و در نصاب تحصیلی دیپارتمنت جامعه ­شناسی هم بر اساس همین لایحه تنظیم شده است. مضامین عمومی یا پوهنتون ­شمول (ثقافت اسلامی، تاریخ معاصر افغانستان، زبان خارجی، حفاظت محیط زیست و کمپیوتر) شامل 24 کریدت است که 16.55 درصد  کردیت ها را به خود اختصاص داده است.

مونوگراف یا کارورزی و پروژه ­های ساحوی: مونوگراف یا پایان­نامۀ تحصیلی دورۀ لیسانس جامعه ­شناسی باید ضرورتاً مبتنی بر تحقیقات ساحه­وی و اجتماعی باشد که با مطالعات اسناد و نظری تکمیل و تنظیم میگردد. پایان­نامه رشتۀ جامعه ­شناسی بر اساس مادۀ سوم لایحۀ کریدت (5.6 %) از کریدیتهای این دوره یعنی 8 کریدت را به خود اختصاص داده است. از جایی که تحقیق مونوگراف یا پایان­نامه در رشتۀ جامعه ­شناسی بسیار ضروری و حیاتی است و مبتنی بر آموخته­ های محصلان از مضامین مختلف روش های تحقیق در علوم اجتماعی و احصائیه و spss قرار دارد، توجه خاصی بدان شده و از شروع سمستر هفتم آغاز میگردد و تا ختم سمستر هشتم ادامه دارد